Te Tauraka Waka o Māui
He kōrero tēnei mō te taunga atu o Māui ki Maitahi kei Poutini ki te Toka.

Ka rere tonu te waka o Māui, ka tae ki Maitahi. Kōrekoreko ana Kā Tiritiri o te Moana i kā hihi o te rā, me te kānapanapa mai anō o te manomano karu o kā kahere.

Tērā ētahi makō nunui e tūtei ana i te whaka, ko Mako-tipua rāua ko Mako-Horopekapeka. He māeroero, he patupaiarehe e titiro mai ana i te kahere. Ka puta mai te tini o kā manu me kā kōkikōki o Poutini ki te Toka kia kite ko wai kā tauhou kua tae mai ki tō

Ka mahi a Mako-tipua ki te kau i a Mahunui, kia mataku ai a Māui, kia rere.

Ka mau te rika o Māui ki tana toki, a Tiheimauriora, ka hauhaua a Mako-tipua.

Ka hauhaua hoki a Mako-horopekapeka, ā, ka herea rāua ki tētahi taura tapu.

Ka tōia rāua ki tua o te waha o Maitahi, ka herea atu ki te mātārae i te pito toka o te whaka. Tapaina ana taua wāhi ko Heretaniwha.

Kua pai ināianei tā Māui ū ki uta i Maitahi. Taukapokapo ana te tāhuna i te kōura o kā pata onepū, kānapanapa ana i te kahuraki o te Aotea.

Me te kai – inā kē te nui! Ka roa a Māui me ana kaumoana ki Maitahi.

Ka taka te wā, ka pupū ake anō te hiahia o Māui ki te kimi whenua hou. Ka utaina kā mea e rite ana ki ruka o Mahunui, ka rere anō te tira a Māui ki te toka.
He kupu hei whāngai i te tamaiti
Maitahi
Māui
Kā Tiritiri o te Moana
Mako-horopekapeka
Mako-tipua
Tiheimauriora
Mahunui
Heretaniwha
Whenua
māeroero
patupaiarehe
hauhau(a)
kōrekoreko
pata onepū
taukapokapo
uta(ina)
Kā kupu o Kāi Tahu
ikoa | ingoa |
kahuraki | kahurangi |
kahere | ngahere |
kau | ngau |
rika | ringa |
ruka | runga |
tōhona | tōna |
toka | tonga |
whaka | whanga |
Ngā Ariā me ngā Tohutoro
Atua
karakia, tohunga | he ritenga taha wairua kawea ai i ngā mahi katoa a te tangata |
Rakinui/Ranginui | te matua i te rangi |
Takaroa, Tangaroa | te atua o ngā moana |
Tānemahuta | te atua o ngā ngahere |
Whakapapa
I pūtakea mai te iwi Māori me te Māoritanga i Te Moananui a Kiwa, engari kua tupu haere ā tātou ake tikanga me tō tātou ake ahurea i te noho roa ki Aotearoa, nā runga anō i ngā tāraitanga mai o te whenua i a tātou.
Māui | a tuahangata o Te Moananui a Kiwa nui tonu; nāna ētahi mahi whakahirahira i puta ai he painga nui ki a tāua, te tangata. Nō te whenua a Māui, engari he mea poipoi ia e ngā hau, he mea whakapakeke anō e te tai. |
Te Ao o te Pūrākau me te Wāhi ki ngā Atua
a Mako-horopekapeka rāua ko Mako-tipua | he taniwha, he tipua |
Māeroero |
he hanga āhua rite ki te tangata ko ngā ngahere o Poutini ki te Toka tō rātou kāinga |
patupaiarehe | he hanga pakupaku, āhua rite anō ki te tangata, he kiritea |
Tiheimauriora | te toki tapu a Māui |
Te Aotūroa
Te Tai Poutini
- te moa kaitā o Te Waipounamu
- te piopio
- te pouākai (te kāhu kaitā)
- te kākāpō
- ngā maunga nui whakahirahira
- ngā ngahere pārūrū me ōna anō tipu ngaore
- ngā moana hūkerikeri, te tahatika
Wāhi
Hawaiki | te kāinga taketake o te Māori i Te Moananui a Kiwa |
Poutini ki te Toka | te rohe kei te pito tonga o Te Tai Poutini |
Te Moananui a Kiwa | te moana nui katoa o te ao, ko ngā whenua karapoti i a ia, ko Āhia me Ahitereiria i te uru, ko Amerika nui tonu i te rāwhiti |
Maitahi |
he whanga kei Poutini ki te Toka (Bruce Bay) |
Heretaniwha |
he mātārae kei te pito tonga o Maitahi |