Close
thumb HKRCL D1 sb2
Te Hē o Māui

Te Hē o Māui

He kōrero mō te kitenga tuatahitanga o Māui i Kā Tiritiri o te Moana.
Several handmade model figures in a model canoe in the ocean waves.

Ka rewa te waka haere moana nui, a Mahunui, ko Māui me ana kaumoana kai ruka, e kimi ana i Poutini ki te Toka. Nā te toki a Māui, nā Tiheimauriora, ia i āwhina ki te tāwhai i te moana.

Several handmade model figures in a model canoe with two white sails, in the sea, with dolphins and fish.

E tere haere ana rātou i te wai marino i kā rā roa.

Several model figures in a model canoe at sea, against a purple background.

E tere haere ana i te wai kārahu i kā pō roa.

Handmade model figures in a model canoe, on a diagonal angle, with big waves behind.

E tere haere ana i kā marakai o te awatea.

Handmade model figures in a model canoe, on a diagonal angle, with big waves in front.

E tere haere ana i kā āwhā kino o te pō uriuri.

Three handmade figures standing in a model canoe surrounded by waves, with one figure pointing at white clouds behind.

He maha kā rā, he maha kā pō e rere ana rātou i te au moana. Kātahi ka tohu te rika o tētahi o kā kaumoana ki te tūāpae e pūaho mai ana, e kōrekoreko mai ana, “He whenua, he whenua!”

Three handmade figures standing in a model canoe.

Ka aka atu kā mata o Māui. Rūrū ana te māhuka, “E kāo, he tiritiri o te moana kē.”

Model snowy mountains with plants, trees and green birds in front.

Ka mau tonu te haere a Mahunui. Nā wai, nā wai ā, ka tū teitei mai te tūāpae mā roa, kōrekoreko tonu, i mua tonu i a rātou.

A standing model figure with snowy mountains and plants behind.

Titiro māhoi atu ana a Māui ki kā mauka o Poutini ki te Toka me te mīharo anō. Mau ana i konā ko Kā Tiritiri o te Moana hei ikoa mō te pae mauka nei, ā, e tū tonu nei taua ikoa i ēnei rā.

He kupu hei whāngai i te tamaiti

āwhā

Ka Tiritiri o te Moana

Mahunui

marakai/marangai

Māui

mauka/maunga

moana

Poutini ki te Toka

Tiheimauriora

wai kārahu

wai marino

Kā kupu o Kāi Tahu

aka  anga
ikoa  ingoa
kā  ngā
karahu  ngarahu
mahuka mahunga
mauka maunga
rika ringa
ruka runga
Toka Tonga

 

Te He o Māui papa pakimaeroa

He kōrero nō Poutini ki te Toka

  • Te-He-o-Maui-papa-pakimaeroa.pdf
  • 2.7 MB

Ngā Ariā me ngā Tohutoro

Atua

Hinepūnuiotoka me āna tamāhine ngā atua o te hau
karakia, tohunga he ritenga taha wairua kawea ai i ngā mahi katoa a te tangata
Rakinui/Ranginui te matua i te rangi
Takaroa, Tangaroa te atua o ngā moana
Tānemahuta te atua o ngā ngahere

Whakapapa

I pūtakea mai te iwi Māori me te Māoritanga i Te Moananui a Kiwa, engari kua tupu haere ā tātou ake tikanga me tō tātou ake ahurea i te noho roa ki Aotearoa, nā runga anō i ngā tāraitanga mai o te whenua i a tātou.

Māui a tuahangata o Te Moananui a Kiwa nui tonu; nāna ētahi mahi whakahirahira i puta ai he painga nui ki a tāua, te tangata. Nō te whenua a Māui, engari he mea poipoi ia e ngā hau, he mea whakapakeke anō e te tai.
Hinepūnuiotoka Ko te whaea, te kuia me ngā whaea kēkē o Māui ngā hau pupuhi mai i hea, i hea.


Hinepūnuiotoka – whakapapa

Te Ao o te Pūrākau me te Wāhi ki ngā Atua

  • Tiheimauriora te toki tapu a Māui

Te Aotūroa

A Hawaiki me ngā moutere o Te Moananui a Kiwa

  • te āhua o te whenua me te hanga o ngā moutere – ngā moutere ahi tipua/puia, ngā pūkawa wheo
  • ngā tipu ngaore o ngā whenua pārūrū – ngā pua/putiputi, ngā rākau

Te Moananui a Kiwa

  • ngā ia, ngā ngaru, ngā hau, ngā kapua
  • ngā whetū tātai arorangi
  • ngā tini ika a Tangaroa – ngāi tohorā, ngāi mangō, me ērā atu ika katoa
  • ngā manu tai – te tāiko, te toroa

Te Tai Poutini

  • ngā maunga nui whakahirahira
  • ngā ngahere pārūrū me ōna anō tipu ngaore
  • ngā moana hūkerikeri, te tahatika

Wāhi

Hawaiki te kāinga taketake o te Māori i Te Moananui a Kiwa
Kā Tiritiri o te Moana te pae maunga nui e weherua ana i Te Waipounamu
Poutini ki te Toka te rohe kei te pito tonga o Te Tai Poutini
Te Moananui a Kiwa te moana nui katoa o te ao, ko ngā whenua karapoti i a ia, ko Āhia me Ahitereiria i te uru, ko Amerika nui tonu i te rāwhiti

 

Related Resources