Kati

Kāwharu Te Tipua EP3

Video URL not found
Video Transcript
INTRO
Waihape mai, e te iwi.
Ko ??? ahau. Ko ??? ahau.
He kohinga kōrero ēnei mō te tupuna rangatira nei, arā, mō Kāwharu.
He toa, he rangatira i ora i ngā tau 1600.
Nō Tainui waka, nō Kāwhia moana.
Engari, ko ēnei kōrero mōna nō Ngāti Whātua.
E ai ki a Ngāti Whātua, he hau tupua a Kāwharu
(animation from Ep 1 - Kāwharu the giant)
He taniwha hikuroa, he rae roa.
He rae roa?
Āe, he rae roooooooaaaa...
Āe rā! Kua mārama. Tēnā, kōrero mai.

PŪRĀKAU: TE RAE-A-KĀWHARU
Kāhore e kore e mōhio ana koutou ki tēnei wāhi
(pop up MOTAT)
Kei te takiwā o Waiōrea, i Tāmakimakaurau.
Koirā tētahi o aku tino wāhi hāereere! He rawe ki a au ngā taputapu o ngā whare rā
Ahau hoki. Engari, me aro tāua!
Tika!
(Animation/GFX: Map from MOTAT, up Arch Hill, Grey Lynn, to Newton Gully - follow narrative)
Ina takahi koe i te ara mai i MOTAT ka piki i te tuahiwi ki ngā toa o Ōpou (Grey Lynn), whati atu i te ara ki Te Uru Karaka (Newton), ka tae ki te rori matua o Karangahape…
Āe
Koirā Te Rae-o-Kāwharu.
Nē? Mai i MOTAT ki te pito tīmatanga o Karangahape?
Āe rā hoki.
(looks at gfx maps, susses it out cynically) He tata ki te toru kiromita te roa o tērā haere!
Nē? Koia mārika!
Ki tā ētahi, kātahi anō ka toa a Kāwharu i tētahi pakanga, ka okioki ai ia ki te take o te tuahiwi e piki nei ki Ōpou.
Ka tapaina te wāhi rā ko Te Rae-o-Kāwharu, hei whakaū i tōna mana ki ēnā whenua.
(Takes a marker to the map)
A, kei te aha koe?
Kei te kerēme ahau i tēnei pito whenua. Ko Te Puku o ?? (Presenters name) tēnei. Nāku.
Buahahahahaha….Kāo! Me whai moni koe e riro ai i a koe he whenua i ēnei rā . Otirā, me mirioneeeea koe e taea ai he whare ki Tāmaki!
Āe mārika!

PŪRĀKAU: NGĀ TAPUWAE O KĀWHARU
(animation: floor rumbles, turns to land, giant footsteps)
Auē! He aha tēnei? (looks scared)
Ko ahau! Ko Kāwharu te Tupua! (stomps around like giant)
Kei te aha koe?
I pērā rawa te nuuui o Kāwharu, pokopokorua ana te whenua i ōna waewae, ā, ka kī ki te wai.
Ko Ngā Tapuwae ēnā o Kāwharu nē?
Āe. E ai ki te kōrero---
Paiā! He pūrākau anō! (gaps back to couch, sits like an eager beaver)
E ai ki te kōrero...I kapi katoa ngā whenua o te Kaipara i te roto. He roto nunui, he roto iti.
Ko hea ēnā whenua e kōrero nā koe?
Mōhio koe kei hea te one o Rīpiro-waka-hauā?
Kāhore.
Kei te taha whakararo o Kaipara. Mai i Poutō ki Maunganui, ko Rīpiro-waka-hauā te ingoa tupuna o tēnā one, engari ko Bayly’s Beach ināianei.
Oh āe.
He roa ake a Rīpiro-waka-hauā i Te Oneroa-a-Tōhe.
Nē?
Āe. Na, i tēnei taha o te puaha o Kaipara, arā, mai i Waionui ki Muriwai, ko Te One Rangatira tērā. Engari i ēnei wā kua kīia taua one roa ko Muriwai, i te kore o te iwi whānui e mōhio ki te ingoa tūturu.
Muriwai...Te tuahine o Toroa o Mātaatua?
Kāhore. Muriwai, te wāhi ka muia e te tinana pāuaua, pukunati hoki i te raumati.
(animation: people frolicking in the sun with skimpy clothes on)
Ewww… (both at the same time)
(Giggles)
Heoi anō, kapi katoa ana te whenua mai Waionui ki Muriwai i te roto.
Ko Ngā Tapuwae o Kāwharu!
Koia. I hua ake ērā kōrero, ērā mahi a Kāwharu i te wā o Te Raupatu Tīhore.
E mahara ana koutou ki ērā kōrero? (looking down the barrel of the camera, talking to audience)
He aha i kore ai e pērā i ēnei rā? He iti noa iho ngā roto o taua takiwā ināianei.
I raru i ngā ngahere paina. He mea ngote ngā wai o aua roto e ērā rākau paina.
Nō reira kua ngaro ngā tapuwae o Kāwharu?
Kei reira tonu ētahi, engari tino iti nei. Koirā te pai o ngā pūrākau. Ka ora tonu ngā kōrero.
Tika. Anei anō tētahi…(she gets up and gets set to present her story)
Paiā! (jumps on couch).

PŪRĀKAU: TE HURIHANGA O KĀWHARU
Ka taka te wā ka wehe a Kāwharu i te Kaipara, i a Ngāti Whātua. Ka haere ia ki roto o Te Tai Tokerau.
(animation: Brynderwyn track appears)
Na, ka piki ake ia i te kahiwi, he ara takaripa me he nakahi te āhua.
(animation: Brynderwyn track resembles a slithering snake)
Ka eke a Kāwharu ki runga o te kahiwi ka tahuri mai, ka titiro iho ki te ara i takahia e ia mai i te Kaipara
(animation: Kāwharu overlooking the Kaipara lands behind him)
Ka whakamīharo ia ki te rerehua o te takoto o te whenua. Ka mihi ia, anō nei e poroporoaki ana ia i te iwi nāna ia i awhi, nāna ia i manaaki.
(animation: Kāwharu giving a little nod, smile, then turns and faces forward)
Kātahi ia ka huri atu, ka anga te titiro ki Te Tai Tokerau, ā, ka haere i tana haere.
(eating popcorn, intrigued face) I hoki mai ia?
E ai ki ngā kōrero, āe, i hoki a Kāwharu ki te Kaipara i te mea i mate ia ki reira.
(almost chokes on popcorn) I mate ia?
Āe! Ka mate he tangata, ka ora he tangata. Koirā te huringa o te ao, e hoa.
Kāo. Ko Te Hurihanga o Kāwharu kē tērā pūrākau. Ko tāu e kōrero nei ko Te Kīngi Raiona…
(Sound FX: The Circle of Life)
(They both laugh)
Ko Te Hurihanga o Kāwharu te wāhi e mōhiotia nei ko Bryn..Brynwyn…
Bryn-DUR-Wyn!
Āe, koia :)

OUTRO:
Koinā ngā kōrero mō tēnei wā, e hoa mā.
Taihoa ngā kōrero mō te matenga o Kāwharu
Āe, kia kōrerotia ēnā pūrākau ki te hōtaka e whai ake nei.
Heoi anō, ko te tūmanako i mau i a koutou ētahi taonga i tēnei hōtaka
mō Kāwharu te Toa
Kāwharu te Kaingārahu
Kāwharu te Tupua i hau ai ōna rongo ki te mata o te whenua,
ā, e mau tonu nei.