Rauemi Matua

He kōrero whakataki

Hei rauemi ēnei mā te kaiako, i a ia ka whakamahi i te pukapuka Ngā Taniwha e Rua o Waiapu i te taha o ngā ākonga.

He pukapuka pikitia tēnei e kōrero ana mō ngā taniwha e rua. Arā: 

1. Ko tētahi ko Horowhatu tōna ingoa. E ai ki ngā kōrero a te iwi o Ngāti Porou, noho ai a Horowhatu i roto i te awa o Waiapu. Ina toromi ana tētahi i roto i te awa o Waiapu, i kīia te kōrero, nā te taniwha i riro ai. Koinā hoki te kōrero a ngā pākeke ki ngā tamariki hei tohutohu, hei whakatūpato hoki i a rātou ina whakawhiti haere ana i te awa o Waiapu. Nō te tau 1954, i muri i toromitanga o ētahi tāngata, ka whakahaere karakia ngā kaumātua o te hau kāinga, ā, kia wātea ai te awa i te taniwha, ka mutu nā ngā karakia i pana atu te taniwha ki waho ki te moana.
2. I roto i te huringa o te wā kua topetopea ngā rākau Māori kei ngā tahataha o te awa o Waiapu, ā, kua kore he rākau hei pupuri i te whenua. Haere mai ana te marangai me ōna karawhiu, te kaha o te hau me te ua, ā, ka horo te whenua, ka heke te parakiwai ki te awa, ā, kawea atu ana e ngā au o te awa ki waho ki te moana. Kua putu haere ngā para ki te Awakeri Moana o Hikurangi, arā, te Hikurangi Trench. Ko te matapae o te hau kāinga ki te kore te tangata e tiaki i te taiao, ā tōna wā, ka hoki mai taua taniwha ki uta, he tai āniwhaniwha tōna hanga.

Ngā whāinga 

Me akiaki i ngā ākonga me te kaiako kia mōhio, kia mārama:

• ki ngā pāhekohekotanga o te tangata, tētahi iwi rānei ki tētahi wāhi me tōna taiao;
• ki ngā mahi a te tangata, tētahi iwi rānei hei atawhai i te taiao;
• ki tētahi pūrākau taniwha me ōna pānga ki ngā tikanga me ngā mahi a tētahi iwi.

Te whakapapa o te pūrākau

I pū mai tēnei pūrākau i te koronga o tētahi kaiako tautōhito nō Waiapu, nō Ngāti Porou tonu kia puta ā rātou ake kōrero mō tētahi taniwha. He pūrākau tēnei i tuhia i ngā tau ki mua, heoi i noho tonu hei kōrero mō ngā hapū me ngā whānau i roto i te riu o Waiapu. Nā te kaupapa o Te Aho Ngarahu i whai huarahi ai te whānau ki: 

• te whakaputa i te pūrākau hei rauemi mā ngā kura; 
• te whakahāngai i ngā kōrero ki ngā take o ēnei wā.

Ko Hikurangi te maunga
Ko Waiapu te awa
Ko Ngāti Porou te iwi. 

Mō te pukapuka 

He pai tēnei pukapuka mō te pānui ā-ropū, takitahi rānei. Mā te pānui tahi ka mōhio, ka mārama ngā ākonga ki tā te iwi kāinga tirohanga ki tēnei wāhi me ōna herenga kōrero. Mā tēnei pukapuka anō e mōhio ai ngā ākonga ki ētahi kōrero tuku iho mō te awa o Waiapu.

Tukua mā ngā tamariki anō e whakaaro; 

• ki te awa matua me ngā moana o tō rātou kāinga, rohe rānei; 
• ki t/ētahi kōrero, pūrākau rānei e mōhio ana rātou mō taua wāhi;
• ki ngā mahi a te tangata, rōpū rānei hei tiaki i taua wāhi; 
• ki ngā mahi a te tangata e tūkino ana i taua wāhi. 

Ngā hononga kē atu

Ngā hononga ki Te Kete Ipurangi

Te Taniwha Horowhatu o Waiapu:
https://www.youtube.com/watch?v=0DSvgynkK10