Te Pātaka Ngohe

Kia whakamārama i te āhua o tō te ākonga ake koiringa tinana, hei oranga mōna. Ka whakaritea tētahi mahere koiringa tinana kia whakapakari ake ai i tōna tinana, arā, whakaarohia te wā ki te moe, ki te kai, ki te kori tinana, ki te āhua hoki o te whakatā i tōna mahere. Ka aromatawaingia ngā whakataunga kia pakari ake ai i te oranga o tōna tinana i ngā koiringa tinana.

Pāwhiria

Kia āta whakahoki kōrero anō nei he kaipūrongo. Ka whiriwhiri i ngā take e rua hei whakautu māna. Ka aromatawaingia te kaha ki te whakamārama i ngā tirohanga whānui o te kaupapa, ki te whakaahua hoki i ētahi huarahi me ōna pānga kia taea ai e te kaituku kōrero te whakatau tētahi huarahi tika mōna.

Pāwhiria

Kia mahi ā-rōpū ki te tunu i tētahi kai e whakaatu ana i ngā tikanga tuku iho o tētahi kai taketake mō tētahi whakataetae tunu kai ā kura. Ka whakamārama, ka whakarite, ka tunu hoki i tērā kai taketake. Ka aromatawaingia te kaha ki te āta whakaatu i ngā tikanga tuku iho ki te whakarite ki te tunu i te kai.

Pāwhiria

Kia āta whakarite i te kai taketake mō tētahi whakataetae Master Chef, ā, ka whakamārama ki ngā kaiwhakawā o te whakataetae tunu kai, i ngā tikanga tuku iho i whakamahi ai ia ki te whakarite i aua kai. Ka aromatawaingia ngā pūkenga whakamahi i ngā tikanga tuku iho whakarite kai taketake.

Pāwhiria

Kia whakamārama i ngā painga o ngā kai papai mō te oranga o te tangata, me te kura hoki. Kua nui rawa ngā kai kino e heria ana e ngā ākonga ki te kura. Kua aukatia e te kura ēnei tūmomo kai. Kua whakatauhia kia mātua heria atu ngā kai papai mō te oranga o te tangata. Ka aromatawaingia te āhei ki te āta whakamārama i ngā pānga o tēnei ture ā-kura ki te oranga o te tangata.

Pāwhiria

Kia whakataurite i ngā whiringa kai a te iwi o mua ki te whiringa kai a te iwi o nāianei. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakamārama i ngā hua pai me ngā hua kino hoki o ngā whiringa kai ki te oranga o te tangata.

Pāwhiria

Kia whakaahua i te pānga o te whakamahi i tēnei hangarau, arā, i te PukaMata ki tō te ākonga hoa me te pāpori. Kua tukuna e tētahi hoa i te kura he pānui i runga i PukaMata (Facebook). Ko tēnei pānui he pōhiri i ōna hoa ki tōna rā whānau. E tuwhera ana tēnei pānui ki te marea, ahakoa he hoa, he tauhou rānei. Ka aromatawaingia te kaha ki te āta whakaahua i ngā pānga o PukaMata ki te hauora o te tangata.

Pāwhiria

Kia kōwhiri i tētahi taupānga īPae kei te kaha whakamahia e te taiohi, ā, ka whakaahua i ngā pānga o te whakamahi o taua taupānga īPae ki te oranga o te taiohi. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakaahua i ngā pānga o te whakamahi o taua taupānga īPae ki te oranga o te taiohi me te hapori whānui hoki.

Pāwhiria

Kia whakaatu i te kaha mārama ki te whakaako i ngā pūkenga hākinakina ki te rōpū kia whakapakari ai mō te Weet-Bix TRYathlon. Ka aromatawaingia kaha ki te whakaatu i te māramatanga ki tētahi mahi hākinakina kia whai wāhi ai te tangata ki te TRYathlon.

Pāwhiria

Kia whakarite i tētahi hōtaka whakapakari tinana e hāngai ana ki ngā reanga tamariki tau 1 ki te tau 6 kia pai ai tā rātou karawhiu i ngā mahi i te atamira mō ngā whakataetae kapahaka ā rohe. Ka aromatawaingia ngā putanga e whakaatu ai i te māramatanga ki te ao kori mā te whai wāhi atu o ngā tamariki ki te mahi whakapakari tinana.

Pāwhiria

Kia tuku patapatai ki te hapori mō tētahi kaupapa whakapaipai i te ara hīkoi e pātata ana ki te kura. Ko tētahi o ngā ara hīkoi kua ururuatia e te rākau, e te otaota. Kua tūkinotia hoki e te tangata. Kua haere atu te kura ki te whakapaipai i tērā wāhi. Ka aromatawaingia te kaha ki te whakamārama i ngā pānga o te kaupapa tiaki taiao ki te hauora o te tangata.

Pāwhiria

Kia whakatairanga i ngā hua ka puta ki te whānau i tā rātou whai i te huarahi o te para kore. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakamārama i te pānga mai o te whai i te huarahi para kore ki te hauora o te whānau.

Pāwhiria 

Kia whakarite i tētahi whakaaturanga mō tētahi āhuatanga matatika e whakaatu ana i te māramatanga ki taua āhuatanga matatika, kātahi ka arotake, ka tātari i ngā kohikohinga. Ka aromatawaingia te āhei ki te āta whakamārama i ngā take i rerekē ai ngā tirohanga ki te āhuatanga matatika me ngā rautaki hei hiki i te noho ora o te hunga taiohi.

Pāwhiria

Kia whakarite i tētahi whakaaturanga mō ngā āhuatanga matatika e pā ana ki te taraiwa porohaurangi me te pānga ki te hunga taiohi. Ka aromatawaingia te āhei ki te tūhura i ngā āhuatanga matatika o te taraiwa porohaurangi me te arotake i te whaihua o ngā rautaki hei hiki i te noho ora o te hunga taiohi.

Pāwhiria

Kia tito, kia taki, kia whakamārama hoki i tētahi karakia hei whakapai i te kai. Ka aromatawaingia te āhei ki te āta whakamārama i ngā tūāhuatanga o te karakia hei whakapai i te kai me te pānga ki te oranga o te tangata.

Pāwhiria

Kia āta rangahau i tētahi tino kai taketake, kia whakamārama hoki i ngā hua e puta mai i taua kai mō te oranga o te iwi. Ka aromatawaingia tā te ākonga arotake i ngā āhuatanga o tētahi kai taketake me te pānga ki te oranga tangata, ā, ka tautoko hoki ki ngā kōrero taunaki.

Pāwhiria

Kia arotake i te whaihua o tētahi rautaki tiaki tuna i te rohe me te kaha whakauru, te kore rānei e whakauru, o te tirohanga Māori. Ka aromatawaingia te āhei ki te arotake i te whaihua o te rautaki ki te kōkiri i te kaupapa, ki te whakaea i ngā hiahia o te iwi, ki te whakaata i ngā tirohanga Māori me te pānga o ērā ki te kaupapa.

Pāwhiria

Kia tuhi pūrongo hei tuku ki Te Papa Atawhai e arotake ana i te whaihua, ki tā te Māori titiro, o ngā rautaki e hāpai ana i te hauora o tētahi ngahere i tētahi rohe. Ka aromatawaingia te pūrongo i runga i te hōhonu o te tātari i te whaihua, i runga i tā te Māori titiro, o ngā rautaki e hāpai ana i te noho ora o tētahi ngahere i te rohe.

Pāwhiria

Kia āta whakahoki i ngā pātai e toru anō nei he Māreikura, he Whatukura kei te pouaka whakaata Māori. Kua tukuna atu ngā pātai e toru ki te kāhui Māreikura, kāhui Whatukura. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakamārama i ngā tirohanga whānui ki te kaupapa, ki te whakaahua hoki i tētahi mahi me ōna pānga e taea ai e te kaituku kōrero te whakatau tētahi huarahi tika mōna.

Pāwhiria

Kia rangahau, kia arotake, kia whakarite whakaaturanga anō hoki e pā ana ki ngā tikanga whakawhanaungatanga me tōna pānga ki te oranga tangata i roto i te horopaki o te kapa haka. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakamārama i ngā tirohanga whānui ki te kaupapa, ki te marohi hoki i ētahi rautaki hei hiki ake i te oranga tangata.  

Pāwhiria

Kia hanga i tētahi rārangi pātai hei tuku ki tō hapori, kia kitea ai ō rātau whakaaro mō tēnei whakataukī, "Moea te tangata ringa raupā". Ka haere te uiuinga, ka whakaemia ngā whakautu, ka tātarihia anō hoki ngā kōrero o roto. Ka aromatawaingia te āhei ki te whakamārama i ngā kōrero ka puta ake i te hapori ki te whakataukī nei, me ngā putanga o ērā kitenga. 

Pāwhiria

Kia tuhi kōrero mō te nūpepa ka tohaina ki te hapori, kia tuhi rangitaki rānei mō tētahi pae tukutuku i te hapori, e pā ana ki tētahi momo whakatoihara – arā, ko te whakatau wawe, i runga i te whakaaro toka, i te whakaaro tītaha, e pēhea ana te āhua o tētahi wāhi – me te pānga o tēnei ki te oranga o te tangata. Ka aromatawaingia tōna kōrero, tōna rangitaki rānei i runga i te hōhonu o te matapaki i ngā mahi whakatoihara i ētahi rōpū/wehenga o te porihanga, me te kounga o ōna whakaaro mō ngā huarahi me mātua whai hei wero, hei whakarerekē i ngā whakapono, ngā uara me ngā titiro pāpori, kia iti ake ai te whakatoihara kei roto i te whakatau wawe me te whakaaro toka.

Pāwhiria

Kia rangahau, kia āta tātari hoki i ngā take i hiranga ai te tohorā ki a ngāi Māori, ki a ngāi Inuit hoki, me te pānga o te tohorā ki ō rāua oranga hei iwi taketake. Ka aromatawaingia te hōhonutanga o te arohaehae i te hiranga o te tohorā ki te oranga o ngā iwi taketake me ngā pānga o tōna toitūtanga ki ngā uri whakatipu.

Pāwhiria

Kia rangahau, kia tātari i te huringa o te kai taketake hei taonga tauhokohoko, me te pānga o tēnei ki te iwi taketake. Ka aromatawaingia te hōhonutanga o te arohaehae i te pānga o te whakapakihitanga o te kai taketake ki te oranga o te iwi taketake, tae atu ki te kounga me te hāngai o ngā taunakitanga ka takoto hei tautoko i ōna whakaaro. 

Pāwhiria

Kia whakarite i tētahi whakataetae Kī-o-Rahi ā-kura, kia whakamārama hoki i ngā rautaki e whakamahia ana kia tutuki ai ngā hiahia ahurea o te iwi e pā ana ki te kaupapa Kī-o-Rahi. Ka aromatawaingia te kaha ki te āta whakamārama i ngā rautaki e tutuki ai ngā hiahia ahurea o te iwi i roto i tētahi mahi koiri.

Pāwhiria

Kia whakarite i tētahi whakataetae ā-kura mō te tā pōtaka, ā, he whakamārama hoki i ngā rautaki e whakamahia ana kia tutuki ai ngā hiahia ahurea o te iwi e pā ana ki te kaupapa o te tā pōtaka. Ka aromatawaingia te kaha ki te āta whakamārama i ngā rautaki e tutuki ai ngā hiahia ahurea o te iwi i roto i tētahi mahi koiri.

Pāwhiria

Kia whakarite i tētahi kaupapa tiaki taiao i runga i tā te Māori titiro. Ka aromatawaingia te kaha ki te matapaki i ngā hua o te kaupapa tiaki taiao me te kaha kitea o te tirohanga Māori i roto.

Pāwhiria

Kia whakatakoto i tētahi mahere hei whakapūmau i te oranga o tētahi puna wai. Ka rangahaua ngā rautaki Māori e pīkautia ana e tētahi rohe ki te whakapūmau i te oranga o te puna wai. Ka aromatawaingia te mahere i runga i ngā tikanga Māori whakatoitū i tētahi puna wai. 

Pāwhiria

Kia tuhi i tētahi kōrero mō te moheni ā-ipurangi o Taiohi e tūhura ana i ngā āhuatanga o te taiao ka whakaora, ka whāngai i te taha tinana, i te taha wairua, i te taha hinengaro, i te taha whānau hoki o te hunga taiohi. Ka aromatawaingia te kaha ki te matapaki i ngā hononga o ngā momo rongoā taiao ki te taha wairua, taha hinengaro, taha tinana, taha whānau, otirā ki te noho ora o te tangata.

Pāwhiria 

Kia tuhi pūrongo hei kawe ki tētahi hui o te ao, e pā ana ki ngā mea e kī nei te rangatahi o ēnei rā, huri i te ao, he ‘rongoā taiao’. Ka aromatawaingia te pūrongo i runga anō i te hōhonu o te matapaki i ngā rongoā taiao me ngā pānga o aua rongoā ki te noho ora o te taiohi.  Ka aromatawaingia hoki te kounga me te hāngai o ngā taunakitanga ka takoto hei tautoko i ngā whakaaro mō te toitūtanga o aua wāhi puiaki.

Pāwhiria

Kia tātari te ākonga i tētahi taututetute a te hunga taiohi, ā, ka hanga rautaki hohou i te rongo i waenga i te hunga whai pānga mai. Ka aromatawaingia te kaha ki te āta wetewete i ngā tirohanga rerekē ka whai wāhi mai ki te taukumekume me ngā pūtake i rerekē ai tētahi i tētahi. Waihoki, ko te tūhono i ngā painga o ngā hononga tāngata ki te hauora o te whānau, te hapū me te iwi.

Pāwhiria

Kia rangahau i tētahi take, kia tuhi pūrongo e arotake ana i te whaihua o ētahi rautaki houhou i te rongo e toru e hāngai ana ki taua take, e whakamahia ana hoki i Aotearoa i tēnei wā hei rongoā i ngā momo taukumekume e ara ake ana. Ka aromatawaingia te pūrongo i runga i te hōhonu o te tātari i te whaihua o ngā rautaki houhou i te rongo e toru e hāngai ana ki te take, ngā pānga ki te oranga o ngā tāngata e tino rongo ana i te pāpātanga mai o te taukumekume, tae atu ki te kounga me te hāngai o ngā taunakitanga ka tīkina hei tautoko i ngā whakaaro.

Pāwhiria

Kia tuhi pūrongo mō roto i tētahi hautaka hākinakina e arohaehae ana i ngā pānga papai me ngā pānga kikino o te tuakiri hākinakina o Aotearoa ki te oranga o te tangata.

Ka aromatawaingia te pūrongo i runga i te hōhonu o te wetewete me te arohaehae i ngā pānga papai me ngā pānga kikino o te tuakiri hākinakina o Aotearoa ki te oranga me te pai o te whakatakoto taunakitanga e tautoko ana i ngā whakatau whai tāhuhu, whai tikanga hoki mō te pānga o te tuakiri hākinakina ki te oranga o te porihanga o Aotearoa.

Pāwhiria

Kia tuhi pūrongo hei whakaputa ki tētahi hui taumata mā te rangatahi.  Ko te kaupapa o te pūrongo, ko te hiranga o te tuakiri taiohi. Ka aromatawaingia te pūrongo i runga i te hōnonu o te tātari i te pānga o te tuakiri ki te oranga o te taiohi, me tōna pānga hoki ki te ekenga o te taiohi ki te tino taumata e taea ana e ia. Ka tirohia hoki te kounga me te hāngai o ngā taunakitanga ka tāpaea hei tautoko i ngā whakaaro mō ngā mea ka āta hāpai i te noho ora o te taiohi.

Pāwhiria